Genealogy van der Leer

Events

Parents

Families

Pedigree

1. Baars, Willem
   1. Kleijne, Maria Catharina
      1. Baars, Maria Catharina
         1. van der Leer, Jan

Ancestors

Source References

1. Bevolkingsboekhouding van Rotterdam en geannexeerde gemeenten - 494-03
   1. • Date: 1933
      • Page: 494-03-1360-857 - Bevolkingsregister, IJsselmonde - 1921-1938 - pagina 857 - gezinskaart
      • 
      • 
   2. • Date: 1935-03-21
      • Page: 494-03-851-290 - scan 1991/1992 - gezinskaart - J van der Leer en MC Baars
      • 
      • 
2. Burgerlijke Stand Rotterdam, huwelijksakten - 999-06
   1. • Date: 1929-10-16
      • Page: 999-06-1929N-4247 - HA - Jan van der Leer - Maria Catharina Baars - 1929-10-16
      • 
3. Harry de Waard: Jan van der Leer - The beauty and the beast
   1. • Page: N.v.t.
      • 
      • Transcript:

        Jan van der Leer
        ..... of .....
        The beauty and the beast.

        Eind achttiende eeuw woonde in Zwijndrecht ene Jan
        van der Leer. Telg uit een niet zo'n goed bekend
        staand gezin. Een arm gezin, dat grotendeels werd
        onderhouden door de gemeenschap. Zal waarschijnlijk
        wel de diakonie geweest zijn, of de "bedeling",
        zoals ze dat toen noemde. Jan van der Leer was een
        mooie jongen met een voorliefde voor mooie kleren.
        Maar daar hie ie het geld niet voor. Hij schijnt
        goed en hard te hebben kunnen werken, onder meer op
        het kapitalistische tuindersbedrijf van de familie
        van Dalen aldaar. Later zei men van hem "Het was
        een goeie knecht.... en dar het ie moeten blijven!"

        De van Dalen's waren zeer welvarend en bezaten een
        enorme tuinderij. In die tijd, de tijd van Jan dus,
        overleed vader van Dalen, aan zijn kinderschare en
        vrouw een groot pakitaal nalatend, dat eerlijk
        gedeeld werd. Een van die kinderen was Petronelle
        van Dalen. Dus ook kapitaalkrachtig vanwege het
        kinds-deel. Op haar sloeg opa Jan (die daar toen
        werkte) het oog. Petronella werd verliefd op mooie
        Jan, overigens geheel tegen de zin van de rest van
        de familie. Het was immers de tijd van het
        stands-verschil! Jan had niets en was "gewoon"
        arbeider, kwam vervolgens uit een twijfelachtige
        familie. Petronella was rijk en van "goede kom-af"
        zoals dat toen heette. Of Jan daar wel raad op
        wist, of dat het echt een "ongelukje" was weet ik
        niet, maar in ieder geval raakte Petronella na
        verliefd op Jan ook zwanger van Jan. Er moest dus
        wel grtouwworden en dat kwam Jan goed uit. Want
        met het huwelijk kwam Jan van der Leer in het bezit
        van een beeldschone vrouw en een boerentiet met
        geld. Zo veel, dat Jan (die inmiddels de tuinderij
        van van Dalen was afgeschopt en werkte op een
        rijst-molen) meteen besloot om voorlopig op te
        houden met werken. Geld genoeg.... En Jan kon nu
        die mooie kleren lopen waar die altijd al dol
        op was en hij deed het ook. Enfin: hij leefde er
        goed van en werken deed hij niet.

        Na Petronella's vader, stierf ook haar moeder. En
        weer kwam er een kindsdeel in de portomonnee van

         

        Jan, die met de erfgenamen om de tafel zat tot
        groot ongenoegen van de overige voltallige familie.
        Je ziet het voor je: de van Dalen's met hard
        werken een fortuin bijeen vergaard samen met Jan,
        die het uitgaf. Samen aan een tafel! Jan en
        Petronella werden vervolgens direkt na de
        begrafenis in de ban gedaan. Geen enkel familielid
        bekommerde zich nog over de gevallen Petronella.
        Jan wilden ze al helemaal niet zien.

        In die tijd werd ome Maart geboren. Toendertijd
        zeer zeker als "de vrucht der zonde" gezien. Jan
        leefde er goed van. Het vele geld stelde hem in
        staat een tijnderij te kopen. Maar hij had de pech
        (of onvoldoende kennis) niet de goede grond te
        bezitten. Geen nood: Jan verkocht zijn tuinderij
        (met dik verlies) en kocht gewoon een andere. Het
        heeft hem -toegegeven- niet echt mee gezeten. Hij
        verbouwde juist die produkten, die of niets waard
        bleken te zijn of hij kreeg te kampen met ziektes
        in zijn planten. Ook werd eens een hele stal
        varkens van Jan en Petronella opgeruimd, wegens de
        varkenspest. Hoe het met die tuinderij is afgelopen
        weet ik niet. Wel, dat Jan in die periode ook een
        boekje heeft gescshreven. (Heb ik het dan van hem?)
        Het laatste exemplaar heb ik zelf nog van hem
        gekregen, maar wist de geschiedenis nog niet. Ik
        dacht nog: "Goh, wat knap... in zo'n tijd zelf een
        boekje uitgeven. Nu weet ik waarom: geld genoeg!

        Jan hield niet alles voor zichzelf. Hij was een
        graag geziene gast als het op lenen aan kwam. Jan
        had genoeg, zijn familie was arm: dus leen je. Van
        dat leen-geld is weinig of niets terug gekomen. Het
        verhaal gaat, dat Petronella Jan sommeerde om eens
        wat geld terug te vragen aan zijn familie (die voor
        dat geld ook een stuk grond gekocht had). Jan kwam
        met de boodschap terug: "Als je er nog wat van wilt
        hebben, kun je zelf de bonen gan plukken en
        veilen". Petronella 's ochtends vier uur d'r bed
        uit om bonen te plukken van het land dat met haar
        geld gekocht was. De familie van der Leer kwam niet
        zo vroeg het bed uit...

        Jan ging rustig door met z'n verkwistend leven.
        Petronella was voortdurend zwanger en dus zocht (en
        vond) Jan zijn vertier elders. Wat restte was een
        hok vol kinders en uiteindelijk een doodzieke vrouw.
        Petronella kreeg kanker en stierf toen Maart 22
        jaar was. Bekend is dat Petronella op haar

         

         

        stefbed vroeg of Jan eens een avondje thuis wilde
        blijven... hij deed het niet. Een open vraag is waar
        Jan met zoveel geld en nog meer sex-apeal elke
        abond heen ging. Volgens moeder Stijntje naar de
        "vreemde vrouwen"... Wij zouden gewoon de hoeren
        zeggen...! Vast staat, dat Jan geen enkele avond
        thuis was, ook niet toen zijn lieftallige eega ziek
        was. Zelfs de (dure) huisraad wist Jan te gelde te
        maken en verdween als sneeuw voor de zon. Jan
        "lustte" hem ook....

        De dag voor het sterven van Petronella zijn haar
        broers en zusters voor het eerst na (22?) jaar op
        bezoek geweest en hebben afscheid voor het leven
        genomen. Moeder Stijntje schijnt ontroostbaar
        geweest te zijn toen ze haar moeder op 15-jarige
        leeftijd verloor. Ze is niet mee geweest naar haar
        begrafenis omdat ze volkomen overstuur was.
        Waarschijnlijk is dat simpel feit de aanleiding
        geweest dat ze samen met vader Cees in 1944 haar
        moeder opnieuw hebben (laten) begraven, nu in een
        eigen familiegraf, waar ze inmiddels beiden ook liggen.

        Toen begon de ellende in huize van der Leer pas
        goed op gang te komen. Jan had nog steeds
        sex-apeal, maar geen vrouw en geen geld meer. Zo
        goed als alle huisraad verdween in de tijd, op een
        enkel stuk na. De linnenkast bijvoorbeeld, die voor
        oud-vuil op zolder stond. (Nu, opgeknapt en
        schoongemaakt weer in ere hersteld... vandaar dat
        ik er nogal trots op ben).

        Al snel, te snel volgens sommigen, werd Jan
        verliefd: binnen een paar weken na het overlijden
        van Petronella. Tante Cor was eens de was aan het
        doen toen Jan haar kwam vertellen dat ze spoedig
        hulp zou krijgen: hij ging weer trouwen. Na het
        uitspreken van de woorden: "Vader, je bent toch
        niet gek geworden....", kon tante Cor na een stevig
        pak rammel d'r schamele boeltje pakken en het huis
        direkt verlaten. Dat kon Jan goedL slaan. Maart
        schijnt woorden van gelijke strekking gesproken te
        hebben na het vermenen van het grote nieuws en
        volgde dezelfde weg als z'n zuster. De vrij-partij
        liep echter (gelukkig) niet uit op een huwelijk. De
        dame in kwestie had zeven kinderen en bleek
        achteraf een zuster te zijn van wijlen opa Trouw
        (uit Beijerland-Stougjesdijk). Maar goed dat het
        feest niet door ging, want anders had ik nooit met

         

        Ank mogen trouwen! (Men had daar trouwens toch
        bezwaar tegen, omdat Ank d'r andere familie (De
        Zeeuwen) de familie de Waard van nabij kende en die
        stonden ook al niet als erge lieve jongens te
        boek).

        Geen huwelijk dus met "tante Bedje met d'r
        krullemus" zoals ma ze noemde, maar al snel kwam er
        een nieuwe ster aan et firmament: Marie Baars met
        haar moeder, maar zonder kinderen. Of het al voor
        dit huwelijk was (want dat werd het, weten we) of er
        na weet ik niet, maar op een gegeven moment waren
        Maart, Bets, Cor en Henk de deur uit (al dan niet
        geslagen) en waren alleen Jan. Leentje dus, was
        geregeld ooggetuige van de veriele krachten van
        zijn vader, omdat hij altijd mee moest als Jan op
        vrijerspad ging. Is het gek, dat Leen de latere
        jaren niets of weinig van z'n vader moest hebben?
        Navrant detail: juist het overgebleven (fraai)
        meuvelstuk van Marie Baars moeder: het kabinet:
        staat bij Leen.... Zou ie er nog weleens aan terug
        denken?

        Direkt na het huwelijk van Jan en Marie (haar
        moeder kwam gewoon mee, evenals haar meubels die
        erg welkom waren omdat Jan alles verpatst had_ werd
        Stijntje het huis uitgestuurd met de mededeling dat
        ze (Jan en Marie) een dienstje voor haar hadden
        gevonden. Het bekende verhaal van dat dubbeltje en
        de tram volgde; ze kon ver(t)rekken, met achter
        haar aan de bode van de begrafenisverzekering, de
        heer van Oord (ons welbekend) voor een bijdrage van
        acht hele centen. Overigens was die polis slechts
        vijftig gulden waard na haar overlijden.

        Om een voorbeeld te geven hoe Jan van der Leer was:
        de uit het huis geschopte kinderen mochten geen
        kontakt hebben met de nog thuis wonenden. Wie dat
        wel deed kon op z'n lazer krijgen en ik zei het al:
        dat kon ie goed! Enfin: diverse dominee's zijn er
        aan te pas gekomen (o.a. Steunenberg) om te
        trachten van het zooitje ongeregeld weer een
        verschijnen, waar de kinderen ook bij waren. Het
        is het nooit gekomen. Het was voor iedereen een
        opluchting (!) toen Jaap geboren werd en Marie
        Baards de titel OMA kreeg toebedeeld... hoefden ze
        geen moeder te zeggen... Vanaf Jaap's geboorte is

         

         

        het dus omgeweest, nooit moeder. Heel
        begrijpelijk dus als je de voorgeschiedenis kent.
        Marie echter bleek ronduit een etter te zijn, maar
        geheel verslingerd aan Jan. Jan voor en Jan na,
        want kennelijk bleef Jan sex-apeal houden, tot op
        hoge leeftijd...

        Eigenlijk onbegrijpelijk vind ik, dat Jan voor de
        kleinkinderen een normale opa was, Dat was ie toch,
        ook al deed ie weleens vreemd? Degene die wij
        gekend hebben was in feite een getemde tiran, een
        uitgebluste kroegenloper, een rokkenjager in ruste.
        Nog een wonder dat hij het zolang heeft uitgehouden
        op aarde?

        Was hij slecht? Vul zelf het antwoord maar in.
        Maar, als je zo de van der Leeren-kant van moeder
        Stijntje bekijkt, in de wetenschap dat bovenstaande
        waarschijnlijk slechts het topje van de ijsberg is,
        is het geen wonder dat ze vaak een moeilijk mens
        was. Van huis-uit heeft ze in ieder geval weinig
        liefde meegekregen en kon dat dus ook niet geven.
        De vermening met de Waard deed daar verder geen
        goed aan...

        Harry de Waard

4. rouwadvertentie - Baars, Maria Catharina
   1. • Date: 1983-01-04
      • Page: N.v.t.
      •